بازی درگویش محلی بسطام « وازی» گفته می شود . قبل از رواج بازی های فوتبال و والیبال و غیره بیش از 50 نوع بازی محلی دربسطام توسط نوجوانان و جوانان بعنوان ورزش و سرگرمی انجام می شد . بازی هایی که اغلب ورزش محسوب می شدند ، بسیار متنوع و پرهیجان بودند و سلامتی و شادابی جسم و روح نوجوانان وجوانان را به همراه داشتند  . متأسفانه بازی های محلی با آمدن ورزش هایی چون فوتبال و والیبال و غیره کم کم از صحنه خارج شدند تا جایی که هیچ اثری از آنها باقی نماند . حتی امروزه نام و چگونگی اجرای این بازی ها را هم فراموش کرده اند. دراینجا نام بیش از پنجاه نوع بازی محلی را برای ثبت درتاریخ ذکر می نماییم به این امید که شاید روزگاری علاقه مندانی بخواهند برخی ازاین بازی ها را که ورزشی سالم و پرهیجان محسوب می شوند و برای بازیکنان خود سلامتی جسمی و روحی و نشاط و شادابی به ارمغان می آورند دوباره احیاء نمایند .

 بازی هایی که جنبۀ ورزش و تحرک داشتند :

9- بالا بام ما کی چرخ می ریسه 10 - گرگم به هوا 11- سنگ بلندکنی (وزنه برداری ) 12 - کشتی  13- تپ تپو 14- چرخو 15- دو 16- عموزنجیرباف 17- خزخزانو (سرسره ) 18- تاب وازی19  غُطُّو(شنا) 20- كورم كُمُشَم1-توپ چو2- گَلگَلِه چو(الک دولک) 3-  بل بگیربیا بالا 4- ملّا ملّا چندتا ملّا 5-  تپ بزن تپ بخور 6- کلاه پِرتِنَک یا دست رشته 7- خرجستنک 8- بُکُش 

بازی های نوجوانان وجوانان که جنبۀ سرگرمی داشتند :

1-چشم دِگیرو یا قایم قایمو2- خاله خاله جُن خَرِتِ بماتي 3- سواری بده سواری بخور4- باقلی به چند من5- هَرَنگ هَرَنگ6- کلاغ پَرگنجشک پَر7- رَدكُن بِرِه 8- دُرنِه میخک 10- گو گاسوله پِنگِلِه پِنیر 11- شیشدرکجا شیش دَرَکِه 12- پادشاوزیرک 13- قدوس وازی 14- لِپَّر وازی 14 15- ریگ به چُفُو 16- گُل یا پوچ 17- گُلِّه وازی 18- گُل یا پوچ 19- کارکردم قطارکردم  20ـ جوزوازی « پره زنو- دُنکارُم بزن » 21- تخم خرما وازی 22- پول شیرخط کُنو 23- مال دریزو 24 - گُلِّه وازی

بازی های کودکان :

1-چرخ وازی 2- بادبان هوا دادن 3- اسب وازی 4- باد پِراّن وازی 5- سنگ چَخ چَخو 6- اَتوتَل توت مَتَل 7- آسیاب بشین می شینم 8- روباه نشسته برزمین 9- ریگ وازی 10- گِل تَرقانو 11- خانه کلو چودرکن مودرکن 12- جهنم وازی  13ـ کلاغ پر

برای این که کدام گروه یا بازیکن ابتدا بازی را شروع کند ، با یک سکّه « شیر یا خط » می کردند یا با یک قطعه سنگ کوچک پهن « تر یا خشک » می کردند . بدین صورت که یک طرف سنگ را با تف خیس می کردند، سپس به آسمان پرت می کردند تاچرخیده روی زمین قراربگیرد و بدین ترتیب فرد یاگروه شروع کنندۀ بازی مشخص شود. بعضی مواقع نیز طاق یا جفت می کردند یا با خواندن قطعات ذیل شروع کنندۀ بازی انتخاب می شد.

ـ ده ، بیست، سی، چهل ، پنجاه ، شصت، هفتاد، هشتاد، نود، صد، حالاکه رسید به صدتا ما می زنیم سی ، صد ، تا .

ـ آنی ، مانی ، پرتغالی ، چینی ، مینی ، در. 

بخوبی می دانیم که رایانه وسیله ای بسیار مفید برای بشر محسوب می شود و وجود آن درمنازل تقریباً لازم و ضروری است . اما به شرط آنکه در جهت پیشبرد کارها و رشد و اعتلای علم و اندیشه افراد استفاده شود . متأسفانه افراط در انجام بازی های رایانه ای علاوه براینکه مشکلات روحی و جسمی زیادی برای نوجوانان و جوانان ما به همراه دارد , آنها را از استفاده مفید از رایانه باز داشته تحت تأثیر توهمات بیگانگان قرار می گیرند و از اصالت فرهنگی خود دور می شوند . براین اساس به پدران و مادرانی که هنوز بازی های محلی را به یاد دارند توصیه می نماییم چگونگی انجام بازی ها را به فرزندان خود بیاموزند و مواقعی که در جمع دوستان خود هستند و یا با اقوام و آشنایان خود به گردش می روند بازیها را انجام دهند تا جوانان به نقش این بازی ها بعنوان ورزش و سرگرمی سالم که با نشاط و شادابی همراه است پی ببرند و  سنت های خوب فراموش نشود .

همشهری خوبم اگر از بازی های محلی دیگری مطلع هستی که دراین نوشته نیامده دربخش نظرها برایم بفرست تا بنام خودت در وبلاگ و همچنین درکتاب (( بسطام دیار عارفان )) که در دست تألیف است درج کنم .